Trong hành trình khám phá thế giới tự động hóa nhà cửa với Home Assistant, tôi đã dần đắm chìm vào những khả năng vô tận mà nền tảng này mang lại. Từ việc thiết lập các tự động hóa phức tạp, tích hợp các tiện ích tùy chỉnh với HACS, cho đến xây dựng hệ thống truy cập từ xa an toàn bằng Tailscale, mỗi bước đi đều mở ra một chân trời mới. Và chính trong quá trình đó, tôi đã tìm thấy một giao thức không dây đầy tiềm năng mang tên Zigbee – một công nghệ được vô số cảm biến và thiết bị thông minh hỗ trợ. Kể từ đó, một cuộc “đào sâu” mới lại bắt đầu, và tôi liên tục bổ sung các cảm biến Zigbee vào ngôi nhà của mình để nâng cao trải nghiệm tự động hóa.
Hiện tại, hệ thống của tôi đã có một cảm biến chuyển động, một cảm biến cửa và cửa sổ, hai cảm biến nhiệt độ và độ ẩm, một bóng đèn thông minh (và nhiều chiếc nữa đang trên đường về), cùng với một núm xoay thông minh có thể điều chỉnh và hỗ trợ các thao tác nhấn nút. Thật đáng kinh ngạc khi thấy những gì có thể làm được và cách một mạng Zigbee có thể biến đổi ngôi nhà của bạn. Tôi tin rằng trong tương lai, mình sẽ có thêm nhiều ý tưởng thú vị hơn nữa để triển khai.
Zigbee là gì và hoạt động như thế nào trong hệ sinh thái Nhà thông minh?
Bóng đèn thông minh Nanoleaf Essentials A19 | E26 được đặt màu đỏ
Trước hết, Zigbee là một giao thức không dây được hỗ trợ chủ yếu bởi các thiết bị IoT (Internet of Things). Điểm đặc biệt của Zigbee là nó hoạt động như một mạng lưới riêng biệt, hoàn toàn tách rời khỏi mạng Wi-Fi hiện có của bạn. Các thiết bị Zigbee sẽ kết nối trực tiếp với cổng Zigbee (thông qua một dongle điều phối Zigbee – Zigbee coordinator). Hệ thống NAS đang chạy Home Assistant của bạn, khi được trang bị thêm một bộ điều phối và tích hợp Zigbee Home Automation (ZHA), có thể đóng vai trò là một cổng Zigbee gateway. Sau đó, bạn chỉ cần kết nối các thiết bị Zigbee vào Home Assistant, và chúng sẽ báo cáo dữ liệu hoặc các thay đổi sự kiện, sử dụng Home Assistant làm trung tâm để chuyển tiếp các lệnh này đến các thiết bị khác trong mạng.
Trong quá trình triển khai, ban đầu tôi sử dụng ZHA trong Home Assistant làm phần mềm gateway chính. Tuy nhiên, tôi nhanh chóng gặp phải các vấn đề về việc ghép nối thiết bị và mất kết nối. Cuối cùng, tôi đã chuyển sang Zigbee2MQTT (Z2M), với việc tích hợp MQTT Home Assistant để lấy dữ liệu từ một cơ sở dữ liệu. Giải pháp này đã chứng tỏ sự ổn định vượt trội, và Z2M còn nổi bật với khả năng tương thích rộng hơn với nhiều loại thiết bị. Mặc dù ZHA có lợi thế về khả năng tương thích với các loại dongle điều phối, nhưng Z2M vẫn là lựa chọn hàng đầu cho những ai muốn sự linh hoạt và ổn định.
Việc cấu hình mạng Zigbee của riêng bạn đòi hỏi một quá trình tìm hiểu khá sâu, vì vậy tôi khuyến nghị bạn nên nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đầu tư toàn bộ. Bạn cần đảm bảo mua đúng bộ điều phối phù hợp với thiết lập của mình, đồng thời kiểm tra xem các thiết bị bạn muốn sử dụng có được hỗ trợ bởi Z2M hay ZHA hay không, tùy thuộc vào phương pháp bạn quyết định lựa chọn.
Zigbee đã biến đổi trải nghiệm Nhà thông minh của tôi như thế nào?
Khai thác sức mạnh dữ liệu với Zigbee2MQTT
Vài tuần trước, tôi đã mua một bộ điều phối Sonoff Zigbee cùng với một vài cảm biến nhiệt độ và độ ẩm, đặt một cái trong phòng khách và một cái trong phòng ngủ. Tôi nhận được báo cáo thường xuyên về điều kiện nhiệt độ và độ ẩm ở cả hai khu vực này trên bảng điều khiển Home Assistant của mình, và tôi có thể tự động hóa một số quy trình nhất định dựa trên dữ liệu mà chúng báo cáo. Ví dụ, tôi thường mở cửa sổ phòng ngủ vào ban ngày. Nếu phòng trở nên quá lạnh, tôi có thể nhận được thông báo nhắc nhở đóng cửa sổ.
Kết hợp điều này với một cảm biến cửa sổ, tôi có thể biết liệu cửa sổ đã được đóng hay chưa. Vì vậy, nếu phòng trở nên quá lạnh và cửa sổ đã đóng, tôi có thể nhận được thông báo để bật máy sưởi. Nếu tôi có một máy hút ẩm thông minh (rất tiếc là hiện tại tôi chưa có), tôi có thể thiết lập để nó tự động bật nếu cửa sổ đóng và độ ẩm quá cao. Chỉ với một cảm biến thôi đã có rất nhiều tiềm năng, đó là lý do tại sao tôi quyết định mua thêm nhiều thiết bị Zigbee khác.
Tiếp theo, tôi đã sở hữu một cảm biến hiện diện người (human presence detector), và nó hoạt động chính xác như tên gọi. Nó phát hiện nếu có người trong tầm nhìn, mang lại một số lợi thế đáng kể. Với một chiếc trong phòng, tôi có thể tự động bật đèn trong phòng nếu đã quá một thời gian nhất định (hoặc nếu một điều kiện nào đó được đáp ứng, như mặt trời đã lặn) và cảm biến đồng thời phát hiện có người, điều này cho thấy tôi đang bước vào phòng. Điều này giúp tôi không cần phải nói “Alexa, bật đèn,” một thao tác nhỏ nhưng vẫn rất tiện lợi khi được tự động hóa. Hơn nữa, núm xoay thông minh sau đó có thể được sử dụng để tăng hoặc giảm độ sáng, và tôi có thể thiết lập các thao tác nhấn nút để khởi tạo các tác vụ cụ thể hoặc thay đổi màu sắc của đèn.
Cuối cùng, tôi đã có một đồng hồ giám sát nhiệt độ và độ ẩm của Xiaomi. Mặc dù chưa thiết lập, tôi dự định thay thế cảm biến nhiệt độ và độ ẩm trong phòng ngủ bằng thiết bị này, và nó có thể đảm nhiệm các chức năng mà cảm biến cũ đang thực hiện. Sau đó, tôi có thể đặt cảm biến cũ ở một nơi khác như phòng tắm hoặc phòng dự phòng, trong khi đồng hồ Xiaomi sẽ phục vụ như một vật dụng đầu giường tiện lợi, hiển thị thời gian, nhiệt độ và độ ẩm trên màn hình vật lý ngay trước mắt khi tôi thức dậy.
Đây chỉ là những cảm biến rất đơn giản, và còn vô số loại khác có thể được triển khai tùy thuộc vào loại hình ngôi nhà bạn đang sở hữu. Có những bộ điều nhiệt thông minh có thể kiểm soát hệ thống sưởi, có các nút điều chỉnh bộ tản nhiệt, máy dò rò rỉ nước, và thậm chí là bộ điều khiển gas. Zigbee2MQTT có một danh sách tuyệt vời các thiết bị được hỗ trợ, và việc lướt qua danh sách này có thể cho bạn nhiều ý tưởng để áp dụng vào ngôi nhà của mình. Giải pháp này cũng mang lại cho bạn khả năng kiểm soát nhiều hơn đáng kể so với ZHA, và tôi thực sự khuyên dùng nó nếu bạn muốn “nhập môn” sâu hơn vào tự động hóa nhà cửa.
Chi phí tối ưu, hiệu quả vượt trội
Hiện tại, việc thêm Zigbee vào ngôi nhà của tôi là một trong những điều tốt nhất tôi từng làm, và nó đã thay đổi đáng kể không gian sống của tôi. Dù chỉ là những thiết bị cơ bản, nhưng sức mạnh mà chúng mang lại là vô cùng lớn. Tôi thực sự rất hào hứng để bổ sung thêm nhiều thiết bị hơn nữa và thu thập càng nhiều thông tin càng tốt từ ngôi nhà của mình. Chi phí để bắt đầu cũng tương đối phải chăng, với bộ điều phối mà tôi đang sử dụng (Sonoff Zigbee 3.0 USB Dongle Plus) có giá chưa đến 40 USD tại thời điểm viết bài.
Zigbee thực sự đã mở ra một kỷ nguyên mới cho việc kiểm soát và tự động hóa nhà thông minh, mang lại sự tiện lợi và hiệu quả mà trước đây khó có thể đạt được với chi phí tương tự.
Việc tích hợp Zigbee vào hệ thống Home Assistant không chỉ là một bước tiến về công nghệ mà còn là một khoản đầu tư thông minh cho sự tiện nghi và hiệu quả trong ngôi nhà của bạn. Với khả năng thu thập dữ liệu chi tiết và tiềm năng tự động hóa không giới hạn, Zigbee đang định hình lại cách chúng ta tương tác với không gian sống. Bạn đã sẵn sàng khám phá tiềm năng này chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn hoặc đặt câu hỏi trong phần bình luận bên dưới, hoặc tìm đọc thêm các bài viết chuyên sâu về Home Assistant và công nghệ nhà thông minh trên congnghe360.net!