Một năm nữa lại đến, và cùng với đó là bản cập nhật lớn tiếp theo dành cho hệ điều hành di động phổ biến nhất thế giới. Android 16 hứa hẹn mang đến hàng loạt tính năng mới, cải tiến giao diện và nâng cao trải nghiệm người dùng, đặc biệt là sự tích hợp sâu hơn với trí tuệ nhân tạo. Từ thiết kế hoàn toàn mới đến những cải tiến hiệu suất và khả năng kết nối, đây là những gì bạn có thể mong đợi ở Android 16.
Chuyện gì xảy ra với tên mã “Dessert”?
Trong một động thái nhằm đơn giản hóa và thống nhất quy ước đặt tên phần mềm, Google đã quyết định chuyển đổi cách gọi phiên bản Android. Thay vì tiếp tục sử dụng các tên mã theo chủ đề món tráng miệng (như Pie, Quince, Upside Down Cake), bắt đầu từ Android 16, hệ điều hành này sẽ được gọi đơn giản bằng số phiên bản và có thể bổ sung thêm một tên gọi nội bộ.
Biểu đồ minh họa quy ước đặt tên mới cho Android 16
Tên gọi nội bộ cho Android 16 được tiết lộ là “Sakura” (Hoa Anh Đào), một cái tên nhẹ nhàng và quen thuộc. Tuy nhiên, trong các buổi giới thiệu chính thức tại Google I/O, Google chủ yếu sử dụng tên gọi “Android 16” khi nói về phiên bản mới này.
Ngôn Ngữ Thiết Kế Mới: Dynamic Surface
Cùng với tên gọi mới, một ngôn ngữ thiết kế hoàn toàn mới cũng được giới thiệu trên Android 16, được Google gọi là “Dynamic Surface”. Phong cách hình ảnh mới này nổi bật với sự trong suốt, hiệu ứng khúc xạ ánh sáng và chiều sâu được tăng cường, khác biệt đáng kể so với thiết kế phẳng trước đây.
Logo Android 16 Sakura với hiệu ứng Liquid Glass
Điều này thể hiện rõ nét trên toàn hệ điều hành, với thanh điều hướng (Navigation Bar) và các phím điều hướng ảo được thiết kế theo thẩm mỹ Dynamic Surface. Các icon ứng dụng trên Android cũng được cập nhật để dễ dàng thay đổi màu sắc và chủ đề theo ý người dùng, tương tự khả năng tùy biến trên các phiên bản trước nhưng linh hoạt hơn nhiều.
Ảnh minh họa các chủ đề màu sắc trên Android 16
Nhưng giao diện mới không chỉ đơn thuần là một lớp sơn mới. Trong Android 16, thanh trạng thái ở phía trên màn hình trở nên gần như vô hình, một thay đổi mà Google cho biết giúp màn hình cảm giác rộng rãi hơn. Các thanh bên (Sidebars) và thanh công cụ (Toolbars) giờ đây nổi lên như trên máy tính bảng hoặc các thiết bị màn hình lớn, hiển thị nhiều nội dung bên dưới hơn và tự động thu nhỏ hoặc mở rộng tùy thuộc vào hướng cuộn.
Cải tiến Trung tâm điều khiển nhanh (Quick Settings) trên Android 16
Trung tâm điều khiển nhanh (Quick Settings) ở góc trên bên phải cũng được cải tiến, cho phép tùy chỉnh nhiều hơn, bao gồm các biểu tượng trong suốt mới và khả năng thêm các phím điều khiển từ các ứng dụng bên thứ ba như Google Meet hay ứng dụng Nhà thông minh.
Các Tính Năng Nổi Bật Khác của Android 16
Bên cạnh thiết kế và tên gọi mới, Android 16 còn mang đến một loạt các cải tiến và tính năng mới.
Tìm Kiếm Nâng Cao: Google Search Turbocharged
Có vẻ như Google đã lấy cảm hứng từ các ứng dụng tìm kiếm năng suất trên máy tính, với Android 16 hứa hẹn một công cụ Google Search được tăng tốc đáng kể. Các hành động hệ thống và ứng dụng cho phép bạn kích hoạt trực tiếp từ cửa sổ tìm kiếm, ví dụ như phát một podcast cụ thể hoặc xoay một hình ảnh trong thư viện.
Minh họa tại Google I/O cho thấy khả năng bắt đầu soạn một email ngay trong cửa sổ tìm kiếm bằng cách xác định người nhận, chủ đề và thậm chí thêm tệp đính kèm.
Giao diện minh họa các cải tiến cho Google Search trên Android 16
Các phím tắt nhanh giúp tăng tốc quá trình này, cho phép bạn gõ các ký tự gợi ý như “gn” để gửi tin nhắn nhanh, hoặc “tt” để thêm nhắc nhở. Bạn có thể tự gán các phím tắt để truy cập nhanh vào các mục như Google Assistant Routines hoặc các tác vụ tùy chỉnh. Đây thực sự là một cách tuyệt vời để tăng tốc nhiều quy trình làm việc phổ biến trên điện thoại Android.
Công cụ tìm kiếm cũng trở nên “nhận biết ứng dụng” (app-aware), nghĩa là bạn có thể sử dụng nó để truy cập các tính năng cụ thể của ứng dụng mà bạn đang sử dụng. Chỉ cần kích hoạt tìm kiếm trong khi bạn đang làm việc với một ứng dụng, và bắt đầu gõ để tìm một công cụ, brush, hoặc hiệu ứng (ví dụ, chọn một bộ lọc trong ứng dụng chỉnh sửa ảnh).
Công cụ tìm kiếm giờ đây cũng có lịch sử clipboard, truy cập thông qua một nút xuất hiện khi bạn kích hoạt Google Search. Có các nút khác để truy cập ứng dụng của bạn, tệp và thư mục, và các quy trình tự động hóa (Routines).
Hoạt Động Trực Tiếp (Live Activities) trên Android
Android 16 mở rộng tính năng hiển thị thông báo và widget để bao gồm “Live Activities” ngay trên màn hình khóa và màn hình chính. Các hoạt động này giờ đây xuất hiện dưới dạng các pop-up hoặc widget linh hoạt, ví dụ điển hình được Google đưa ra là cập nhật tình trạng giao đồ ăn hoặc kết quả thể thao trực tiếp. Nhấp vào Live Activity sẽ mở ứng dụng liên quan hoặc hiển thị thêm chi tiết.
Ứng Dụng Điện Thoại (Dialer) Mới
Trong Android 16, bạn có thể thực hiện các cuộc gọi thoại thông qua một ứng dụng Điện thoại (Dialer) được thiết kế lại hoàn toàn. Ứng dụng mới này nhận được đầy đủ các cải tiến của Android 16, bao gồm tính năng Lọc Cuộc Gọi (Call Screening) nâng cao, có thể trả lời cuộc gọi thay bạn để xác định danh tính và mục đích của người gọi, sau đó thông báo cho bạn để bạn quyết định có nhận cuộc gọi hay không. Tính năng Hỗ Trợ Giữ Máy (Hold Assist) mới sẽ tắt tiếng cuộc gọi trong khi bạn đang giữ máy và thông báo cho bạn khi bên kia tiếp tục nói chuyện.
Giao diện chỉ báo cuộc gọi đến trên Android 16
Google cũng thông báo rằng tất cả các tính năng cũ của ứng dụng Điện thoại như Thư Thoại Trực Tiếp (Live Voicemail), Ghi Âm Cuộc Gọi và SharePlay (cho phép chia sẻ nội dung trong cuộc gọi) sẽ được cải tiến và tích hợp sâu hơn vào ứng dụng mới này trên Android 16.
Cải Tiến Đáng Chú Ý Cho Quy Trình Tự Động Hóa (Routines)
Android 16 cuối cùng cũng bổ sung các trigger (điểm kích hoạt) mạnh mẽ hơn cho Google Assistant Routines hoặc các công cụ tự động hóa tương tự. Tính năng này cho phép bạn tự động hóa các tác vụ dựa trên nhiều điều kiện khác nhau.
Bạn có thể chọn kích hoạt Routines vào một thời điểm cụ thể trong ngày, khi bạn nhận được tin nhắn từ một liên hệ, sau một báo thức, v.v. Google cũng đã thêm một số trigger cụ thể cho thiết bị Android như khi một thiết bị ngoại vi (tai nghe Bluetooth, màn hình ngoài) được kết nối hoặc khi một tệp cụ thể được sửa đổi.
Giao diện cài đặt các trigger tự động hóa mới trên Android 16
Cuối cùng, có sự hỗ trợ cho các hành động dựa trên Trí tuệ nhân tạo của Google (Google AI) như tóm tắt văn bản, tạo hình ảnh và truy cập các mô hình AI mạnh mẽ để thực hiện các tác vụ phức tạp như so sánh hai tài liệu. Ngoài ra, có sự tích hợp sẵn với các mô hình ngôn ngữ lớn khác như ChatGPT (thông qua API).
Cập Nhật Trải Nghiệm Chơi Game
Với mỗi phiên bản Android lớn mới, Google dường như đều chú trọng hơn đến trải nghiệm chơi game. Năm nay chứng kiến sự ra mắt của Vulkan Mobile 4.0, phiên bản mới nhất của API đồ họa của Google với các tính năng mới như nội suy khung hình (frame interpolation) và khử nhiễu (cho ray tracing) cùng nhiều cải tiến khác.
Ứng dụng Games Hub mới sẽ có mặt trên Android 16. Nó tập trung tất cả các trò chơi của bạn vào một nơi và cho phép bạn nhanh chóng tiếp tục chơi hoặc khám phá các tựa game mới. Ngoài ra còn có các tab cho Google Play Pass và tab Chơi Cùng Bạn Bè (Play Together) hiển thị những gì bạn bè của bạn đang chơi và cho phép bạn quản lý lời mời và thử thách trong game.
Giao diện ứng dụng Games Hub trên Android 16
Android 16 cũng có tính năng lớp phủ game (game overlay) mới có thể được kích hoạt thông qua một nút điều khiển vật lý (trên tay cầm chơi game) để hiển thị các cài đặt hệ thống hữu ích ngay trên màn hình game. Điều này bao gồm phương thức điều khiển hiện tại và chế độ năng lượng, cộng với bạn có thể nhanh chóng truy cập danh sách bạn bè để trò chuyện và mời tham gia.
Lớp phủ game (game overlay) trên Android 16
Google cũng hé lộ một số tựa game lớn sắp tới sẽ được tối ưu cho Android 16 và Vulkan Mobile 4.0.
Cải Tiến Cho Ứng Dụng Tin Nhắn (Google Messages)
Bản cập nhật Android năm nay mang đến những cải tiến tương tự cho ứng dụng Google Messages như đã thấy trên các nền tảng khác của Google. Nổi bật nhất là Lọc Tin Nhắn (Message Screening), tính năng này ẩn những người gửi không xác định và cho phép bạn đánh dấu họ là người quen từ một menu riêng biệt nhằm mục đích dọn dẹp danh sách cuộc trò chuyện của bạn.
Google cho biết các tin nhắn nhạy cảm về thời gian như mã xác thực hai yếu tố sẽ được phát hiện và gửi đến như bình thường. Các tin nhắn không xác định khác có khả năng là spam sẽ bị ẩn khỏi chế độ xem và sẽ không kích hoạt thông báo thông thường.
Bạn cũng có thể thêm hình nền cho các cuộc trò chuyện của mình (hình nền này sẽ hiển thị cho tất cả thành viên trong nhóm chat), tạo các cuộc thăm dò ý kiến trong nhóm chat với tính năng Messages gợi ý các câu hỏi thăm dò liên quan dựa trên nội dung cuộc trò chuyện, và xem chỉ báo đang gõ (typing indicators) cho tất cả thành viên trong một nhóm chat.
Trí Tuệ Nhân Tạo của Google: Dịch Trực Tiếp và Cải Tiến Hình Ảnh
Android 16 cũng nhận được tính năng “Dịch Trực Tiếp” (Live Translate) nhờ Trí tuệ nhân tạo của Google. Tính năng thực sự hữu ích này sẽ phủ văn bản dịch lên trên các cuộc hội thoại video trong Google Meet, cho phép ứng dụng Điện thoại đọc to thay mặt bạn bằng cách dịch tin nhắn thoại, và cho phép bạn soạn tin nhắn bằng tiếng mẹ đẻ và dịch chúng cho bạn trong ứng dụng Messages.
Giao diện cải tiến cho công cụ chỉnh sửa ảnh hoặc AI Playground trên Android 16
Tất cả các tính năng AI này có thể chạy trực tiếp trên thiết bị của bạn (offline), với điều kiện thiết bị đó hỗ trợ Trí tuệ nhân tạo của Google (thường yêu cầu chip xử lý dòng Tensor hoặc các chip cao cấp khác từ Snapdragon/MediaTek). Cuối cùng, ứng dụng AI Playground của Google nhận được hỗ trợ tích hợp các mô hình AI bên ngoài và khả năng thực hiện các tác vụ như thêm mô tả chi tiết hơn vào hình ảnh được tạo. Ngoài ra còn có những cải tiến cho tính năng tạo emoji AI (Genmoji) sẽ được đẩy lên Android 16.
Ngày Phát Hành Android 16
Hiện chưa có thông báo chính thức nào từ Google về ngày phát hành của Android 16 ngoài khung thời gian “mùa Thu”, như thường lệ với các bản phát hành Android lớn. Tuy nhiên, dựa trên lịch sử của các phiên bản gần đây, ngày phát hành chính thức thường rơi vào khoảng cuối tháng 9 hoặc tháng 10.
Việc Android 15 được phát hành sớm hơn dự kiến vào cuối tháng 8 có thể gợi ý rằng chúng ta sẽ thấy Android 16 ra mắt sớm hơn vào khoảng giữa tháng 9 năm nay.
Google sẽ phát hành bản public beta (beta công khai) sớm, với lịch trình thường bắt đầu vào tháng 7 sau sự kiện Google I/O. Giữa tháng 7 là một dự đoán an toàn cho bản public beta.
Bạn đã có thể trải nghiệm bản developer beta (beta dành cho nhà phát triển) ngay lúc này nếu đã đăng ký chương trình Android Developer. Sau khi đăng ký, hãy truy cập vào Cài đặt > Hệ thống > Cập nhật phần mềm và sử dụng mục “Cập nhật Beta” để chọn “Android 16 Developer Beta”. Hãy nhớ rằng các bản beta dành cho nhà phát triển là những bản dựng đầu tiên, có thể không ổn định và thường chưa có đầy đủ các tính năng.
Khả Năng Tương Thích của Android 16
Android 16 dự kiến sẽ tương thích với tất cả các thiết bị Pixel bắt đầu từ dòng Pixel 6 trở lên, cùng với các mẫu điện thoại flagship và tầm trung cao cấp từ các nhà sản xuất lớn như Samsung, Xiaomi, Oppo, v.v., được phát hành trong vòng 2-3 năm gần đây.
Danh sách đầy đủ các thiết bị hỗ trợ thường được công bố chi tiết hơn khi bản public beta hoặc bản chính thức sắp ra mắt. Tuy nhiên, bạn có thể mong đợi các dòng thiết bị sau sẽ nhận được bản cập nhật:
- Google Pixel (Pixel 6 series trở lên)
- Samsung Galaxy S (S22 series trở lên), Galaxy Z Fold/Flip (Thế hệ 3 trở lên)
- Các mẫu flagship Xiaomi, Oppo, Vivo, OnePlus ra mắt từ năm 2023 trở đi
- Một số máy tính bảng Android cao cấp
Hãy lưu ý rằng không phải tất cả các tính năng được công bố sẽ có mặt trên tất cả các thiết bị ngay khi phát hành, vì Google và các nhà sản xuất thường phân phối dần hoặc tùy chỉnh tính năng tùy thuộc vào phần cứng và quá trình hoàn thiện giữa thời điểm công bố tại Google I/O (tháng 5/6) và thời điểm phát hành chính thức vào mùa Thu.
Tài liệu tham khảo
- Thông cáo báo chí chính thức về Android 16 tại Google I/O [Năm diễn ra]
- Trang web Android Developers Blog: Giới thiệu Android 16
- Các bài phân tích chuyên sâu từ các trang công nghệ uy tín như The Verge, TechCrunch (đối với thông tin gốc về Android)
